با فراگیر شدن کارت‌های عضو شتاب و گسترش روش‌های پرداخت الکترونیک نوین، استفاده از دستگاه POS یا همان کارتخوان به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. استفاده از این دستگاه‌ها باعث شده است که مردم پول نقد کمتری را همراه خود جابجا کنند. تقریبا تمام کسب و کارهایی که به گونه ای با مردم ارتباط مستقیم دارند به سمت تهیه این دستگاه‌های کوچک پرکاربرد رفته اند. برای این که بدانیم چه نوع کارتخوانی مناسب کسب و کار ماست، اول باید شناخت کلی نسبت به انواع دستگاه POS داشته باشیم. بنابراین قبل از بررسی تفاوت‌های دستگاه کارتخوان سیار و جیبی، تلاش می‌کنیم بدون وارد شدن به مباحث پیچیده فنی، با معرفی کلی انواع دستگاه‌هایی که تاکنون به بازار عرضه شده پاسخ مناسبی به این سوال ارائه کنیم.

به طور کلی دستگاه‌های کارتخوان(POS) به دو دسته کلی "ثابت" و "سیار" تقسیم می‌شوند که "ثابت" شامل: تلفنی، شبکه ای، اینترنتی، بلوتوثی و کامپیوتری است و نوع"سیار" آن شامل: سیم کارتی، موبایلی و اندرویدی می‌باشد.

در ادامه به بررسی این دستگاه‌ها براساس نوع اتصال و کاربرد می‌پردازیم:

دستگاهPOSتلفنی (Dial-Up)

این دستگاه‌ها جهت اتصال به شبکه‌های بانکی از اینترنت خط تلفن ثابت استفاده می‌کنند بنابراین حتما باید به خط تلفن وصل شوند و در صورت عدم وجود خط تلفن، کاربرد ندارند. کسانی که تجربه استفاده از اینترنت مبتنی بر خطوط تلفن را دارند با خصوصات این سبک از اتصال آشنا هستند. اگرچه این فناوری امروز در کامپیوترها استفاده نمی‌شود هنوز برای اتصال برخی از ابزارها مورد استفاده قرار می‌گیرد، مودم‌های Dial-up برای ارسال اطلاعات از خطوط مستقیم تلفن بهره می‌برند و هنوز برخی از کارتخوان‌های موجود با این روش کار می‌کنند. از خصوصیات بارز این نوع از کارتخوان اشغال شدن خط تلفن هنگام ارسال اطلاعات است، شاید بارها برای شما اتفاق افتاده باشد که در هنگام کشیدن کارت، تلفن مغازه به صدا در آمده و ارتباط اینترنت دستگاه قطع شده است. بنابراین اگر در هنگام ارسال اطلاعات از تلفن استفاده شود، فرایند کارت کشیدن مجددا باید تکرار گردد. این نوع کارتخوان برای کسب و کارهایی مناسب است که تعداد دفعات استفاده و مجموع تراکنش‌های آنها خیلی کم است. این نوع کارتخوان نسبت به نسل‌های بعدی خود کمی کند به نظر می‌رسد.

دستگاهPOSشبکه ای (LAN)

ویژگی برجسته این نوع کارتخوان استفاده از کارت شبکه برای اتصال به جای مودم Dial-up است. کافیست از پورت پشت دستگاه کارتخوان یک کابل شبکه به محل سوئیچ یا مودم خود وصل کنید، بدون نیاز به خط تلفن، کارتخوان از طریق اینترنت به شبکه متصل شده و فرایند ارسال اطلاعات به سرعت انجام می‌شود. سرعت بالای این نسل از کارتخوان‌ها برای فروشگاههای بزرگ مانند فروشگاه‌های زنجیره ای و مراکز خریدی که تراکنش‌های بالا و پیوسته نیاز دارند بسیار مناسب است. تقریبا تمامی کارتخوان‌های ثابت فعلی دارای چنین قابلیتی هستند.

دستگاهPOSاینترنتی (Wi-Fi)

این نوع کارتخوان شبیه تبلت یا لپ‌تاپ از امواج WiFi برای اتصال به شبکه اینترنت استفاده می‌کند؛ به خوبی و با سرعت کارتخوان‌های متصل به Lan کار می‌کند و تا شعاعی که برد فرستنده وای‌فای آن را پوشش می‌‌دهد قابل جابجایی است. مهم ترین مزیت این نوع کارتخوان عدم نیاز به کابل‌کشی برای تلفن یا شبکه است. از این رو نیاز به چند خط تلفن نیز نخواهد بود. در فروشگاه‌های زنجیره ای، رستوران‌ها و کافی شاپ‌ها که میزان تراکنش بالایی دارند و نیاز به چندین کارتخوان هست این نوع بسیار کارآمد و به‌صرفه است. معمولا اکثر کارتخوان‌های دارای وای‌فای دارای کارت شبکه lan نیز هستند و هر دو نوع ارتباط را پشتیبانی می‌کنند.

دستگاهPOSبلوتوثی

سامانههایی که از طریق بلوتوث فعالیت می‌کنند در گذشته نه چندان دور طرفداران فراوانی داشتند اما امروزه با ایجاد راه‌های ارتباطی آسان تر و سریع تر استفاده از بلوتوث اندکی محدود شده است. بر همین اساس استفاده از دستگاه کارتخوان بلوتوثی کمتر از سایر انواع آن است. این دستگاه کارتخوان ترکیبی از دستگاه پوز سیار یا سیم کارتی(که در ادامه به آن اشاره می‌شود) و دستگاه پوز اینترنتی است. بستر ارتباطی این مدل از کارتخوان همانند سایر کارتخوان‌ها، خط تلفن و یا اینترنت است؛ راه‌اندازی اولیه دستگاه با استفاده از اینترنت صورت می‌گیرد و با کمک بلوتوث تا شعاع معینی امکان جابجایی دارد. این یکی از ویژگی‌های مهمی است که در زمان خرید دستگاه کارتخوان بلوتوث باید به آن توجه نمود. این دستگاه‌ها دارای بردهای متفاوتی هستند که شما با توجه به نوع فعالیت خود می‌توانید برد مناسب را انتخاب نمایید. معمولا این نوع کارتخوان‌ها، کمتر از سایر کارتخوان‌ها طرفدار دارند اما همچنان استفاده از آن‌ها رایج است. کاربرد این دستگاه بیشتر در رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و سایر فروشگاه‌ها می‌باشد.

دستگاهPOSکامپیوتری (PC_POS)

نوع دیگری از انواع دستگاه کارتخوان که احتمالا اندکی ناشناخته‌تر از بقیه است دستگاه POS کامپیوتری نام دارد. این دستگاه برای انجام عملیات‌های بانکی نیاز دارد که به یک سامانه کامپیوتری متصل شده و با استفاده از آن عمل نماید. کلیه موارد و عملکردهای این دستگاه را می توان با استفاده از همان سامانه کامپیوتری کنترل نمود. این دستگاه کارتخوان را اغلب می‌توانید در داروخانه‌ها، فروشگاه‌های زنجیره ای و مراکز خرید بزرگی مشاهده کنید که نیاز به چاپ فاکتورهای کاغذی برای مشتریان دارند. با اتصال این دستگاه به صندوق فروشگاهی و نرم‌افزار حسابداری پس از محاسبه مبلغ فاکتور، دستور انجام تراکنش به همراه مبلغ و سایر اطلاعات مورد نیاز به کارتخوان منتقل می‌شود. نمونه متفاوت آن تقریبا در بیشتر پمپ‌بنزین‌ها در حال استفاده است. بستر اتصال مستقیم کارتخوان با دستگاههای دیگر مثل صندوق فروش یا نازل پمپ بنزین یک رایانه‌ی واسط است که قادر است هر نوع فعالیت مورد نیاز تعریف شده بین دو دستگاه را انجام دهد.

دستگاهPOSسیم کارتی (GPRS)

از آنجایی که این دستگاه نسل اول از کارتخوان‌های سیار می‌باشد، بیشتر به نام " POS سیار " شناخته شده است و یکی از بهترین دستگاه‌های کارتخوانی است که قابلیت استفاده در مکان‌های مختلف را دارد. این دستگاه برای مشاغلی که نیاز به جابجایی دارند، مناسب است. نحوه کارکرد پوز سیار، از طریق سیم کارت تلفن همراه است. هر جایی که تلفن همراه آنتن دهد، پوز سیار قابل استفاده است. از ویژگی‌های جالب دستگاه کارتخوان سیار باید به قابلیت استفاده در کشورهای اطراف اشاره کرد. برای افرادی که بخش مهمی از تجارتشان به کشورهای همسایه است، استفاده از کارتخوان سیار گزینه مناسبی است. این کارتخوان‌ها مناسب شرکت‌های پخش، تحویل حضوری و پیک می‌باشند و برای کسب و کارهای بسیار کوچک مرسوم هستند.

کارتخوان سیار از بستر دیتای موبایل برای اتصال به شبکه اینترنت استفاده می‌کند. به این صورت که پشت دستگاه همانند موبایل محلی برای قرار دادن سیم‌کارت وجود دارد و دستگاه قادر است از طریق فناوری GPRS اطلاعات را ارسال کند. معمولا اکثر دستگاه‌های پوز سیم‌کارتی، باتری هم دارند که صاحب دستگاه را قادر می‌سازد آن را بدون محدودیت به هر نقطه‌ای منتقل و استفاده کند این نوع کارتخوان به دلیل سهولت جابجایی به کارتخوان‌های بی‌سیم هم مشهور است.

دستگاهPOSموبایلی یا جیبی (MPOS)

بااینکه دستگاه کارت‌خوان موبایلی در بازار جهان و دنیا، ابزار جدیدی محسوب می‌شود بااین‌حال در چند سال گذشته موردتوجه کسب‌وکارهای بسیاری قرار گرفته است؛ کسب‌وکارهایی که بعضاً محل تسویه با مشتری جای ثابتی نیست و نمی‌توانند دست به دامن دستگاه‌های کارتخوان رایج رومیزی شوند و یا کسب‌وکارهایی هستند که به‌اندازه‌ای تراکنش ندارند که برای شرکت‌های PSP جذابیتی جهت ارائه یک دستگاه کارت‌خوان داشته باشند. اما این‌ها پیش‌پا افتاده‌ترین نمونه‌ها و مثال‌هایی هستند که اهمیت وجود راهکارهای پرداختی دیگر را به تصویر می‌کشند و صدها دلیل دیگر وجود دارد که دستگاه‌های کارتخوان رایج فعلی پاسخگوی نیاز پرداختی تمام کسب‌وکارها نیستند و باید به راهکارهای دیگری هم برای کامل کردن این چرخه فکر کرد که یکی از این راهکارها دستگاه کارتخوان موبایلی است.

در واقع پایانه فروش همراه (POS) اجازه می‌دهد که یک دستگاه تلفن همراه یا تبلت دارای سامانه عامل اندروید و یا IOS را به عنوان یک POS استفاده کرد تا به نوعی کارت خوان شخصی خود را همیشه به همراه داشته و در هر زمان و مکانی امکان انجام تراکنش برای مشتریان خود را فراهم نمود. این دستگاه‌ها با فناوری GPRS به شبکه بانکی متصل شده و اطلاعات را بر بستر دیتای موبایل منتقل می‌کنند. MPOS ها که در ظاهر به موبایل شبیه هستند اما از لحاظ ابعاد از موبایل هم کوچک ترند و یک شکاف مخصوص کارت کشیدن دارند، از طریق بلوتوث به موبایل یا تبلت وصل می‌شود و امکان پذیرش کارت‌های بانکی را فراهم می‌کند.

MPOS تمامی ویژگی‌های کارت‌خوان‌های فروشگاهی را داراست و برای کلیه‌ی کارت بانک‌ها قابل استفاده است. این دستگاه تمامی مزایای یک کارت خوان فروشگاهی مانند پرداخت قبوض؛ مانده حساب؛ شارژ موبایل؛ خرید و مشاهده لیست کاملی از تراکنش‌هایی که انجام داده اید را داراست. امکان اتصال به تمامی حساب‌های بانکی را دارد. هم چنین به علت بهره‌گیری از بستر دیتا در تمامی نقاط دنیا قابل استفاده است. این وسیله که به سادگی در جیب جا می‌شود، با ارسال رسید دیجیتالی در قالب پیامک یا ایمیل بطور همزمان برای پذیرنده و خریدار، نیاز به چاپ رسید کاغذی را مرتفع می‌کند و به این ترتیب نیاز به رول کاغذ ندارد، البته هزینه ارسال پیامک نیز بر عهده شرکت psp است.

MPOS معمولا برای کسب و کارهای شخصی و تعداد تراکنش‌های بسیار پائین مناسب می‌باشد. از این رو به کارتخوان‌های شخصی نیز معروف است. این وسیله، امکان پرداخت را برای مردم از طریق کارتهای عضو شتاب در درب منزل، خریدهای خیابانی، پرداخت کرایه تاکسی، به راحتی از طریق دستگاه‌های تلفن همراه امکان‌پذیر می‌سازد. سبکی، امنیت و استحکام این ابزار آن را برای کسب و کارهای سیار و کسب و کارهایی که علاوه بر تغییرمحل کارتخوان نیازمند اتصال به اپلیکیشن یا نرم‌افزار مختص کسب و کار خود هستند بسیار مناسب کرده است. از این رو استفاده از این نوع کارت خوان به شرکت‌های پخش پیشنهاد می‌گردد.

دستگاهPOSاندرویدی (PDA-POS)

جدیدترین فناوری حوزه کارتخوان این دستگاه است که با تجمیع امکانات گوناگون در آن، طیف وسیعی از مشتریان را پشتییبانی می‌کند. در واقع کارتخوان اندرویدی یک کارتخوان است که سامانه عامل آن اندروید است و صفحه نمایشگری تمام لمسی دارد.کارتخوان اندرویدی تمام قابلیت‌های دستگاه‌های اندرویدی نظیر موبایل یا تبلت را در دستگاه پوز جمع کرده است. درواقع بهتر است آن را یک موبایل یا تبلت بدانیم که به لوازم یک کارتخوان پیشرفته مجهز شده است، ازجمله دوربین، چاپگر، اسکنر 2 بعدی، وای فای، GPRS، بلوتوث، RFID، بارکدخوان و کارت حافظه جانبی. نصب نرم افزارهای مالی و حسابداری و نرم افزارهای مربوط به مشتریان بر بستر سامانهه عامل اندروید از قابلیت‌های مهم این دستگاه است. این دستگاه برای شرکت‌های پخش، شرکت‌های امدادی، رستوران‌ها، حمل و نقل، سرویس در محل مشتری و … قابل استفاده و سفارشی سازی است.

تفاوت دستگاه کارتخوان سیار(سیم کارتی) و دستگاه کارتخوان جیبی

سوالی که در ذهن مخاطبان ایجاد میشود تفاوت موبایل پوز با دستگاه های پوز سیم کارتی است که بطور کلی می توان به قیمت ارزان تر، وزن کمتر، تعداد تراکنش بالاتر با یک بار شارژ، خرید دستگاه بدون نیاز به سپرده کردن پول یا ودیعه گذاری، قابلیت اتصال به نرم‌افزار موبایل، مجهز بودن به فناوری‌های NFC و RFID برای پرداخت‌های سریع و خرد، خدمات جانبی از جمله ارائه آمارهای مختلف، قابلیت تحلیل داده ها بصورت آنلاین اشاره کرد. همچنین قابلیت انعطاف بسیار بالای موبایل پوز(کارتخوان جیبی) برای توسعه نرم افزارهای ویژه در بستر تلفن هوشمند و یا تبلت، آن را به فناوری ایده آل برای بسیاری از مشاغل تبدیل می کند . علاوه بر آن موبایل پوز دارای مزایای بیشتری نسبت به کارتخوان های سیار است که از جمله مزایای آن موارد زیر است:

مزایای بالقوهاستفاده از موبایل پوز (MPOS)

  • کاهش هزینه

بسیاری از پذیرندگان در حال حاضر دستگاه های تلفن همراه مناسب دارند بنابراین بانک ها می توانند از هزینه های اضافی مربوط به خرید، استقرار و حفظ یک ترمینال POS، اجتناب کنند.

  • حمل و نقل آسان تر

قابلیت حمل بهتر و راحت تر در استفاده از این سیستم از عوامل مهم برای پذیرنده سیار است که هیچ محل ثابت کسب و کاری ندارد.

  • سیستم عامل

سیستم عامل بکار گرفته شده امکان توسعه نرم افزار و انعطاف پذیری بیشتر با محیط های موجود را میدهد.

  • رابط کاربری

رابط کاربری بهتر برای هر دو طرف تراکنش : پذیرنده و مشتری

  • مسائل زیست محیطی

این دستگاه نه تنها از نظر زیست محیطی با ارائه رسید ایمیلی و یا پیامکی مصرف کاغذ را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد، بلکه همزمان امکان دسترسی پذیرندگان به مشتریانشان و تکمیل اطلاعات مدیریت ارتباط با مشتریان را آسان تر می نماید. ضمنا برای دریافت رسید دیجیتال لازم نیست که سرویس پیامک فرد خریدار فعال باشد.

  • مدیریت حساب

جالب اینکه شما می توانید از طریق این سامانه، حساب کاربری خود را آنلاین و به طور کامل مدیریت کنید و ضمن مشاهده عملکرد خود، به چندین اپلیکیشن مرتبط وصل شده و از امکانات آنها بهره گیرید.

  • ویژگی مهم موبایل پوز

ویژگی مهم کارتخوان موبایلی، آن است که باعث می شود نرم افزار آن نقش بسیار پررنگ تری در مقایسه با کارتخوان های ثابت فروشگاهی داشته باشد. در حقیقت پردازشگر اصلی عملیات پرداخت، تلفن هوشمند است و سخت افزار کارتخوان تنها برای قسمتی از فرایند مورد استفاده قرار می گیرد که تلفن هوشمند به تنهایی قادر به انجام آن نیست: نگهداری کلید ها، خواندن کارت مغناطیسی، ورود امن رمز و رمز گذاری اطلاعات. با این حساب در دست داشتن دستگاه کارتخوان موبایلی بدون بسته نرم افزاری توسعه یافته آن، عملا ارزش افزوده ای محسوب نمی شود.

در پایان، تمامی دستگاه های معرفی شده با توجه به ویژگی هایی که دارند، هریک دارای مزایا و معایبی هستند که با شناخت از این ویژگی ها می توان مناسب با کارکردی که از دستگاه انتظار داریم از هر کدام استفاده کنیم.